Bent u nog op tijd met een ontslag op staande voet?

Wanneer een werknemer ernstig over de schreef gaat en er een dringende reden is voor ontslag, kan de werkgever de arbeidsovereenkomst per direct beëindigen. Dit staat bekend als ontslag op staande voet. Zo’n ontslag moet echter wel 'onverwijld' worden uitgevoerd. Maar wat houdt dat precies in?

Wat betekent ‘onverwijld’ in de context van arbeidsrecht?

Het woord ‘onverwijld’ wordt vaak vertaald als ‘direct’, ‘onmiddellijk’ of ‘zonder uitstel’. Maar in arbeidsrechtelijke termen betekent het niet per se dat de werkgever direct ontslag moet geven, maar wel dat er snel moet worden gehandeld na ontdekking van de feiten. Snelheid is hierbij de sleutel.

Hoewel er enige ruimte is voor intern overleg of juridisch advies, is het belangrijk dat dit niet onnodig wordt vertraagd. Een te lange wachttijd kan ertoe leiden dat het ontslag ongeldig wordt verklaard. In dat geval blijft de werknemer in dienst, ondanks de dringende reden.

Wanneer moet de werkgever actie ondernemen?

De Hoge Raad heeft bepaald dat werkgevers voortvarend moeten handelen zodra zij op de hoogte zijn van de feiten die aanleiding geven tot ontslag. Het gaat hierbij niet om het moment waarop de feiten hadden kunnen worden ontdekt, maar om het moment waarop deze daadwerkelijk bekend zijn geworden.

Voorbeeld uit de praktijk

In een zaak die op 21 februari 2024 door de rechtbank Limburg werd behandeld, ontsloeg een werkgever een werknemer vanwege klachten van klanten en het slapen tijdens werktijd. Hoewel de klachten en incidenten zich tussen september en december 2023 voordeden, bevestigde de werkgever het ontslag pas op 16 november 2023. De rechter oordeelde dat dit te laat was. Het ontslag werd ongeldig verklaard omdat de werkgever niet snel genoeg had gehandeld.

De rechter benadrukte:

"Bij ontslag op staande voet moet de situatie zo ernstig zijn dat voortzetting van de arbeidsovereenkomst bij wijze van spreken geen dag langer mogelijk is. Dit sluit uit dat er dagen of weken wordt gewacht met de ontslagprocedure."

Wat als verder onderzoek nodig is?

Als de feiten nog niet vaststaan, is het cruciaal om onderzoek te doen. Dit kan bijvoorbeeld spelen bij geruchten of onregelmatigheden die een ontslag op staande voet rechtvaardigen als ze waar blijken te zijn. Het onderzoek moet echter voortvarend worden uitgevoerd om te voorkomen dat het ontslag ongeldig wordt verklaard.

De Hoge Raad heeft criteria vastgesteld om te bepalen of een ontslag na onderzoek nog tijdig is gegeven:

Was het onderzoek naar de feiten voldoende voortvarend uitgevoerd?
Heeft de werkgever tijdig kennisgenomen van tussentijdse bevindingen?
Is er snel gehandeld na afronding van het onderzoek?

Meerdere redenen voor ontslag: de ‘samengestelde dringende reden’

In sommige gevallen wordt een werknemer op staande voet ontslagen vanwege meerdere feiten die samen een dringende reden vormen. De Hoge Raad heeft in het Econocom-arrest bepaald dat elke reden afzonderlijk en in samenhang moet worden beoordeeld op de snelheid van handelen.

Voorbeeld

Stel: een monteur, Casper, wordt ontslagen wegens elf redenen, waarvan zeven terecht blijken te zijn. De rechter zal beoordelen of de werkgever snel genoeg heeft gehandeld nadat elk van die zeven redenen bekend werd. Het is dus belangrijk dat een werkgever kan uitleggen waarom er niet eerder is opgetreden, zelfs als slechts een deel van de feiten al duidelijk was.

Praktische tips voor werkgevers

Wilt u ontslag op staande voet geven? Overweeg dan de volgende stappen:

Onderneem direct actie zodra u een ernstig vermoeden heeft.
Raadpleeg snel een arbeidsrechtadviseur om uw opties te bespreken.
Stel duidelijke kaders voor een eventueel onderzoek naar de feiten.
Houd toezicht op de voortgang van intern of extern onderzoek.
Informeer de werknemer tussentijds over de bevindingen.
Bespreek met een specialist of de bevindingen voldoende zijn om ontslag te rechtvaardigen.

Conclusie

Bij ontslag op staande voet is snelheid essentieel. Hoewel er ruimte is voor overleg of onderzoek, moet dit zonder onnodig uitstel plaatsvinden. Stel uzelf altijd de vraag: is nader onderzoek nodig, en hoe snel kan ik handelen? Door voortvarend op te treden, voorkomt u juridische problemen en mogelijke vernietiging van het ontslag.

Wilt u juridisch advies over ontslag op staande voet? Raadpleeg een arbeidsrechtspecialist om zeker te zijn van de juiste aanpak.

FAQ

Wat betekent ‘onverwijld’ in juridische termen?Het betekent dat er snel moet worden gehandeld nadat de feiten bekend zijn geworden.
Kan ik als werkgever onderzoek doen voordat ik ontslag geef?Ja, maar zorg ervoor dat het onderzoek voortvarend wordt uitgevoerd.
Wat gebeurt er als ik te laat ontslag geef?Het ontslag kan ongeldig worden verklaard, waardoor de werknemer in dienst blijft.
Hoe bewijs ik dat ik snel genoeg heb gehandeld?Documenteer elke stap, zoals overlegmomenten en onderzoeksresultaten.
Zijn meerdere redenen altijd voldoende voor ontslag op staande voet?Alleen als ze samen een dringende reden vormen en de werkgever voortvarend heeft gehandeld.